Wiele osób na myśl o moździerzu kuchennym widzi relikt minionych lat. Obecnie dostępnych jest tak wiele modeli nowoczesnych mikserów, młynków i blenderów, że posiadanie ciężkiego moździerza może budzić wątpliwości.
Miłośnicy gotowania aromatycznych potraw wiedzą, że nie ma nic lepszego niż świeże przyprawy przygotowane w moździerzu tuż przed podaniem posiłku. Suszone zioła i marynaty dostępne w marketach nie mają tak bogatych zapachów, a przede wszystkim tak silnych właściwości, jak te, utarte w moździerzu kuchennym.
Moździerz kuchenny jest niewielkim, aczkolwiek bardzo ciężkim naczyniem, które wyglądem przypomina miseczkę. Tworzy całość wraz z masywnym i poręcznym tłoczkiem. Od setek lat wykorzystuje się go w kuchni do dokładnego rozdrabniania przypraw (np. soli, pieprzu, kolendry czy kardamonu), ziaren oraz świeżych ziół, takich jak liście lubczyku, mięty czy bazylii. Znakomicie sprawdza się również do ucierania orzechów, nawet tych oleistych jak sezam.
Posiadanie moździerza w kuchni niesie ze sobą wiele korzyści. Za jego pomocą można skomponować własną, naturalną i unikalną mieszankę przypraw, kompozycje ziołowo-roślinne do zaparzania, marynaty do mięs oraz słodkie dodatki do ciast (np. z utartej skórki pomarańczowej lub cytrynowej).
Niektórzy wykorzystują moździerz także do produkcji ekologicznych kosmetyków bazujących na ekstraktach z ziół i kwiatów. Są to najczęściej maści i kremy. Współczesnym zamiennikiem tradycyjnego moździerza kuchennego są crushery do przypraw, które rozgniatają przyprawy.
Rodzaje moździerzy
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów moździerzy. Najpopularniejszymi, a zatem najchętniej wybieranymi, są te kamienne. Są solidnie wykonane i ciężkie. Często posiadają antypoślizgowe dno, aby ułatwić ucieranie. Wybór kamienia sprawia, że jego zapach nie przenika do potraw, a naczynie bardzo łatwo się czyści. Takie przyrządy cechują się dużą odpornością na zarysowania oraz wgniecenia. Są zazwyczaj nieco droższe niż pozostałe modele, jednakże warto zainwestować w solidny sprzęt, który będzie służył przez długie lata. Ich ponadczasowy wygląd sprawia, że nigdy nie wyjdą z mody. Wśród moździerzy kamiennych wyróżnia się te wykonane z marmuru oraz granitowe. Te drugie czasami mogą mieć chropowatą powierzchnię, jednakże nie różnią się od marmurowych pod względem praktycznym.
Moździerze żeliwne są tak samo trwałe i spełniają swoje funkcje tak samo, jak ich odpowiedniki wykonane z kamienia. Ich wewnętrzna i zewnętrzna powierzchnia jest chropowata. Żeliwo jest również ciężkie, co sprawia, że przyrząd jest stabilny. Łatwo utrzymać go w czystości. Najlepiej przemyć go pod strumieniem bieżącej wody bez dodatków sztucznych detergentów, które mogłyby skrócić żywotność moździerza. Przyrząd idealnie będzie pasował do kuchni w stylu industrialnym.
Innymi rodzajami godnymi rozważenia są moździerze ceramiczne lub porcelanowe. Są stosunkowo tanie, nie ulegają odkształceniu i nie zmieniają koloru pod wpływem naturalnych barwników uwalnianych z przypraw. Dostępne są w szerokiej gamie różnych odcieni i wzorów, które pasują do każdej kuchni. Niektóre modele wyposażone są w specjalny „dziubek”, za pomocą którego można łatwo przelać powstający podczas wyciskania płyn. Ich jedyną wadą może być łatwość kruszenia się.
Drewniane moździerze są znacznie lżejsze niż inne rodzaje i posiadają cienkie ścianki, wykonane głównie z bambusa. Nie umniejsza to jednak ich funkcjonalności, gdyż sprawdzają się w kuchni równie dobrze co moździerze mosiężne czy kamienne. Ponadto są wyjątkowo wytrzymałe, nie tłuką się i nie pękają. Jedyną ich wadą może być łatwość przechodzenia zapachami i podatność na zmianę koloru.
Do mycia w zmywarce nadają się moździerze stalowe. Są nieco lżejsze niż modele kamienne i żeliwne, jednakże nie tracą one na odporności i trwałości.
Ceny moździerzy – w zależności od rodzaju – wahają się pomiędzy 30 a 100 zł.
Na co zwrócić uwagę przed zakupem moździerza?
Przed wyborem najlepszego dla siebie modelu moździerza, warto zastanowić się nad paroma istotnymi czynnikami. Przede wszystkim, jak często będzie on w użyciu. Jeśli będzie towarzyszył codziennym przygotowaniom posiłków, lepiej zainwestować w ten bardziej solidny, tzn. wykonany z kamienia, mosiądzu lub stali. Nie mniej istotną kwestią jest sam tłoczek. Musi on być wygodny i nie wyślizgiwać się z rąk podczas ucierania. Moździerz, z racji swojej wagi, powinien być także stabilny. Musi być bezpieczny w użytkowaniu. Nie może przewracać się, bo to mogłoby spowodować drobne siniaki na skórze. Kluczowa jest też łatwość zachowania go w czystości. Powierzchnie bardziej chropowate szybciej łapią kurz. Zaleca się zatem wybierać te dobrze wyszlifowane, gładkie.
